വി.എസ്. അച്യുതാനന്ദൻ: ഒരു ജീവിതം, ഒരു യുഗം

കേരള രാഷ്ട്രീയത്തിലെ സമാനതകളില്ലാത്ത വ്യക്തിത്വമായിരുന്നു വേലിക്കകത്ത് ശങ്കരൻ അച്യുതാനന്ദൻ എന്ന വി.എസ്. അച്യുതാനന്ദൻ. ഒരു നൂറ്റാണ്ട് നീണ്ട ജീവിതം, അതിൽ എൺപതിലേറെ വർഷം കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പ്രസ്ഥാനത്തോടൊപ്പം. പാർട്ടിക്ക് അതീതനായി ജനങ്ങളുടെ മനസ്സിൽ ഇടം നേടിയ ജനകീയ സഖാവായും സമരനായകനായും അദ്ദേഹം അറിയപ്പെട്ടു.

ആദ്യകാല ജീവിതം, രാഷ്ട്രീയ പ്രവേശനം
1923 ഒക്ടോബർ 20-ന് ആലപ്പുഴ ജില്ലയിലെ പുന്നപ്രയിൽ വേലിക്കകത്ത് ശങ്കരന്റെയും അക്കമ്മയുടെയും മകനായി വി.എസ്. ജനിച്ചു. നാലാം വയസ്സിൽ അമ്മയെയും പതിനൊന്നാം വയസ്സിൽ അച്ഛനെയും നഷ്ടപ്പെട്ടതോടെ കഷ്ടപ്പാടുകൾ നിറഞ്ഞ ബാല്യമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റേത്. ഏഴാം ക്ലാസ്സിൽ പഠനം നിർത്തേണ്ടി വന്ന അദ്ദേഹം സഹോദരന്റെ തയ്യൽക്കടയിലും പിന്നീട് കയർ ഫാക്ടറിയിലും ജോലി ചെയ്തു.

തൊഴിലാളി ജീവിതത്തിൽ നിന്നാണ് അദ്ദേഹം രാഷ്ട്രീയത്തിലേക്ക് എത്തുന്നത്. 1938-ൽ ട്രേഡ് യൂണിയൻ പ്രവർത്തനങ്ങളിലൂടെയാണ് രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ആരംഭിക്കുന്നത്. കുട്ടനാട്ടിലെ കർഷകത്തൊഴിലാളികളെ സംഘടിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് സമരമുഖത്തേക്ക് ഇറങ്ങിയ വി.എസിനെ സംസ്ഥാന രാഷ്ട്രീയത്തിലേക്ക് കൈപിടിച്ച് കൊണ്ടുവന്നത് പി. കൃഷ്ണപിള്ളയാണ്. തുടർന്ന് തിരുവിതാംകൂർ സ്റ്റേറ്റ് കോൺഗ്രസ്സിൽ അംഗമായ അദ്ദേഹം 1940-ൽ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നു.

സമരങ്ങളുടെ അഗ്നിനാളം
വി.എസിന്റെ ജീവിതം സമരങ്ങളുടെ ഒരു പരമ്പരയായിരുന്നു. ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണത്തിനെതിരായ സ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തിലും നിരവധി കർഷക-തൊഴിലാളി സമരങ്ങളിലും അദ്ദേഹം മുൻനിരയിൽ നിന്നു. പുന്നപ്ര-വയലാർ സമരത്തിലെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പങ്ക് ചരിത്രപരമാണ്. നിരവധി തവണ ജയിൽവാസം അനുഭവിച്ച അദ്ദേഹം, പൂഞ്ഞാർ സ്റ്റേഷൻ ലോക്കപ്പിൽ വെച്ച് പോലീസ് ബയണറ്റ് കൊണ്ട് കാലിൽ കുത്തിത്തുളച്ച ക്രൂരതയെയും അതിജീവിച്ചു. അഞ്ചര വർഷത്തോളം ജയിലിലും നാല് വർഷം ഒളിവിലും അദ്ദേഹം കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.

പാർട്ടിയിലെ ഉയർച്ചയും താഴർച്ചയും
കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി ഓഫ് ഇന്ത്യ (മാർക്സിസ്റ്റ്) രൂപീകരണത്തിലെ 32 സ്ഥാപക നേതാക്കളിൽ അവസാനത്തെ കണ്ണിയായിരുന്നു വി.എസ്. 1964-ൽ സി.പി.ഐ. ദേശീയ കൗൺസിൽ യോഗത്തിൽ നിന്ന് ഇറങ്ങിപ്പോന്നാണ് അദ്ദേഹം ഉൾപ്പെടെയുള്ള നേതാക്കൾ സി.പി.ഐ. (എം) രൂപീകരിച്ചത്. 1957-ൽ അവിഭക്ത സി.പി.ഐ. സംസ്ഥാന സെക്രട്ടേറിയറ്റ് അംഗമായി. 1980 മുതൽ 1992 വരെ സി.പി.എം. സംസ്ഥാന സെക്രട്ടറിയായിരുന്നു. 1985 മുതൽ 2009 വരെ പൊളിറ്റ്ബ്യൂറോ അംഗമായും പ്രവർത്തിച്ചു.

എന്നാൽ പാർട്ടിക്കുള്ളിൽ തന്നെ നിരവധി അച്ചടക്ക നടപടികളും വിമർശനങ്ങളും അദ്ദേഹത്തിന് നേരിടേണ്ടി വന്നു. പാർട്ടി നിലപാടുകൾക്ക് വിരുദ്ധമായി സ്വന്തം നിലപാടുകൾ ഉറക്കെ പ്രഖ്യാപിച്ചതായിരുന്നു ഇതിന് പ്രധാന കാരണം. 1964-ലെ ഇന്ത്യാ-ചൈന യുദ്ധകാലത്ത് ഇന്ത്യൻ സൈനികർക്ക് രക്തം ദാനം ചെയ്യണമെന്ന് പറഞ്ഞതിന്റെ പേരിൽ കേന്ദ്ര കമ്മിറ്റിയിൽ നിന്ന് തരംതാഴ്ത്തി. 2007-ൽ വിഭാഗീയതയുടെ പേരിൽ പൊളിറ്റ്ബ്യൂറോയിൽ നിന്ന് സസ്പെൻഡ് ചെയ്യപ്പെടുകയും പിന്നീട് തിരിച്ചെടുക്കുകയും ചെയ്തു. 2009-ൽ മുഖ്യമന്ത്രിയായിരിക്കെ വീണ്ടും പൊളിറ്റ്ബ്യൂറോയിൽ നിന്ന് പുറത്താക്കപ്പെട്ടു. കൂടംകുളം സന്ദർശിച്ചതിന് കേന്ദ്ര കമ്മിറ്റിയുടെ ശാസനയും ഏറ്റുവാങ്ങി. 2015-ലെ ആലപ്പുഴ സമ്മേളനത്തിന് മുന്നോടിയായി ‘പാർട്ടി വിരുദ്ധ മനസ്സുള്ള സഖാവ്’ എന്ന് പാർട്ടി പ്രമേയം അംഗീകരിച്ചത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതത്തിലെ ഒരു നിർണായക നിമിഷമായിരുന്നു.

മുഖ്യമന്ത്രിയും പ്രതിപക്ഷ നേതാവും
മൂന്ന് തവണ പ്രതിപക്ഷ നേതാവായും വി.എസ്. പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. 2006 മുതൽ 2011 വരെ കേരളത്തിന്റെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി അദ്ദേഹം സംസ്ഥാനത്തെ നയിച്ചു. 82-ാം വയസ്സിൽ മുഖ്യമന്ത്രിയായ അദ്ദേഹം, ആ സ്ഥാനത്ത് എത്തുന്ന ഏറ്റവും പ്രായം കൂടിയ വ്യക്തിയായി. തന്റെ മുഖ്യമന്ത്രി കാലഘട്ടത്തിൽ അദ്ദേഹം അഴിമതിക്കെതിരെയും പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണത്തിനെതിരെയും ശക്തമായ നിലപാടുകൾ എടുത്തു. മൂന്നാറിലെ കൈയേറ്റങ്ങൾ ഒഴിപ്പിച്ചതും അദ്ദേഹം നടത്തിയ ഇടപെടലുകളിൽ പ്രധാനമാണ്.

ജനകീയ നേതാവ്
പാർട്ടിയിലെ എതിർപ്പുകൾക്കിടയിലും വി.എസ്. എന്നും ജനങ്ങളുടെ സഖാവായിരുന്നു. സാധാരണക്കാർക്കിടയിൽ അദ്ദേഹത്തിന് വലിയ സ്വാധീനമുണ്ടായിരുന്നു. 2011-ലെ നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ അദ്ദേഹത്തിന് സീറ്റ് നിഷേധിച്ചപ്പോൾ ജനങ്ങളിൽ നിന്നുണ്ടായ പ്രതിഷേധം അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജനപ്രീതിക്ക് തെളിവാണ്. പിന്നീട് അദ്ദേഹത്തെ മത്സരിപ്പിക്കാൻ പാർട്ടി നിർബന്ധിതരായി.

അചഞ്ചലമായ നിലപാടുകളും വ്യക്തമായ മലയാള ഭാഷയിലുള്ള സംസാരവും വി.എസിനെ ജനപ്രിയനാക്കി. അഴിമതിക്കെതിരെയും അനീതിക്കെതിരെയും അദ്ദേഹം എന്നും ശബ്ദമുയർത്തി. നിയമസഭയിലും പുറത്തും അദ്ദേഹം തന്റെ നിലപാടുകൾ ഉറച്ച ശബ്ദത്തിൽ അവതരിപ്പിച്ചു. കേരളത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ ചരിത്രത്തിൽ വി.എസിന് ഒരു പകരക്കാരനില്ലെന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിര്യാണത്തോടെ പകൽപോലെ വ്യക്തമാണ്.

ഭാര്യ കെ. വസുമതിയും മകൻ വി.എ. അരുൺകുമാറും മകൾ വി.വി. ആശയും ഉൾപ്പെടുന്നതാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കുടുംബം. തന്റെ നൂറ്റൊന്നാം വയസ്സിൽ, ജൂലൈ 21, 2025-നാണ് അദ്ദേഹം ഈ ലോകത്തോട് വിട പറഞ്ഞത്. കേരളത്തിന്റെ സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ ചരിത്രത്തിൽ വി.എസ്. അച്യുതാനന്ദൻ ഒരു ജ്വലിക്കുന്ന അധ്യായമായി എന്നെന്നും നിലനിൽക്കും.